Woningen die meebewegen met het leven van de bewoners, dat is de gedachte achter het renovatieproject Hilverbeek in Almelo. De Twentse Zorgcentra paste hier twee groepswoningen voor verstandelijk beperkten aan en deelde de woningen op in twintig ‘losse’ appartementen. Nu hebben alle bewoners een eigen ruimte en dus meer privacy. Máár ondersteuning is altijd om de hoek.
De renovatie van de groepswoningen aan de Hilverbeek in Almelo was geen standaardklus voor De Twentse Zorgcentra. De woningen waren aan het begin van deze eeuw gebouwd volgens de principes van het groepswonen en dat paste niet meer bij de ondersteuning van bewoners met een lichte verstandelijke beperking die er waren gehuisvest. De woningen waren bovendien niet meer toekomstbestendig ten aanzien van scheiding van wonen en zorg. Dus besloot de Twentse zorgverlener de woningen grondig te renoveren. In oktober 2018 werden de appartementen opgeleverd en zowel de bewoners als de zorgverleners zijn enthousiast over het nieuwe concept. ‘Met deze renovatie kunnen de woningen weer minstens twintig jaar mee’, stelt Bas van de Moosdijk, manager Huisvesting bij De Twentse Zorgcentra.
Voorheen waren beide groepswoningen aan de Hilverbeek opgedeeld in twee groepen met telkens zes bewoners. De bewoners hadden allen een kleine kamer van twaalf vierkante meter rondom een grote, gemeenschappelijke huiskamer. Ook deelden de bewoners een badkamer en het toilet. ‘Dat sloot niet meer aan bij onze visie op de zorg voor deze mensen en al helemaal niet bij de trend van de scheiding van wonen en zorg’, stelt Van de Moosdijk. Het alternatief, marktconforme appartementen, was volgens de zorgverlener ook niet de oplossing voor deze kwetsbare groep en dus werd er gezocht naar een hybride vorm waarbij alle cliënten een eigen woning hebben die gekoppeld is aan een gemeenschappelijke ruimte waar altijd ondersteuning geboden kan worden. De bewoners kunnen hier gebruik van maken als het nodig is, maar hebben privacy als ze dat willen.
Eigen huisje met eigen voordeur
‘We noemen dit nieuwe concept het kameleonconcept, omdat de woning zich als het ware aanpast aan de bewoner’, vertelt Van de Moosdijk. ‘Daarmee hebben we woonruimte gecreëerd die volgens ons van blijvende meerwaarde is voor deze groep mensen. Ze hebben nu een eigen huisje gekregen van ongeveer 35 vierkante meter met een eigen voordeur en een eigen tuin. Dit kunnen ze allemaal naar eigen smaak inrichten. Kortom, echt een plekje voor henzelf. Er is in de appartementencomplexen echter altijd ondersteuning mogelijk, 24 uur per etmaal. Deze wordt geboden vanuit de gemeenschappelijke ruimte achter de appartementen die via de achterdeur van de woningen is te bereiken. Hier kunnen de bewoners ook gezamenlijk eten of koffie drinken. Zodoende is gezelschap en hulp altijd dichtbij.’
De bewoners van de locatie Hilverbeek zijn blij met hun nieuw verkregen ‘vrijheid’ op de plek die zo vertrouwd voor ze is, midden in de wijk Schelfhorst. Ze hebben veel meer privacy en kunnen meer hun eigen leven leiden. ‘Dat past veel beter bij de zorg die wij aan hen willen bieden. Deze mensen kunnen over het algemeen prima zelfstandig wonen, maar hebben wel altijd een vangnet nodig als het even wat minder gaat. Bovendien geeft de nieuwe woonsituatie veel meer rust; de bewoners zitten niet meer op elkaars lip met alle mogelijke irritaties van dien.’
De renovatie van de groepswoningen werd in drie fases voltooid, zodat de bewoners er zo min mogelijk last van hadden. ‘De appartementen zijn helemaal ontwikkeld binnen de bestaande buitenschil. Daarin hebben we wel flinke aanpassingen gedaan’, vertelt Van de Moosdijk. ‘In de gevel hebben we de individualiteit van de wooneenheden zoveel mogelijk tot uitdrukking laten komen. Zodoende hebben we echt verschillende appartementen gecreëerd die een duidelijke samenhang hebben.’ De nieuwe woningen zijn all-electric en hebben dus geen gasaansluiting meer. Alles werkt in de gebouwen met elektrische radiatoren. ‘Geheel nul-op-de-meter is ons niet gelukt aangezien het bestaande bouw betreft. Maar daar lag voor ons ook niet de focus.’
Het project was volgens Van de Moosdijk sowieso een behoorlijke financiële uitdaging. ‘De groepswoningen waren pas halverwege hun levensduur; er zat dus nog aardig wat boekwaarde op. Exploitatie-technisch gezien was het geen logisch tijdstip om te renoveren, maar we wilden per se afscheid nemen van de groepswoningen én we wilden heel graag op deze locatie blijven, dicht bij voorzieningen, dicht bij het wijkhuis en dicht bij het openbaar vervoer. De duurzame keuze was om grondig te renoveren.’
Per locatie een vertaalslag
Binnen Almelo heeft De Twentse Zorgcentra nog meer van dit type woningen en ook die staan op de nominatie om gerenoveerd te worden. ‘Dit zijn de eerste twee gebouwen die we via het kameleonconcept hebben herontwikkeld, maar er zullen er meer volgen’, verwacht Van de Moosdijk. ‘Locatie Hilverbeek zal daarbij als voorbeeld dienen, al maken we per locatie een vertaalslag. We hebben immers verschillende typen cliënten met verschillende behoeften.’ De focus zal in ieder geval telkens gericht zijn op meer privéruimte per cliënt. ‘We hebben veel eigen vastgoed en zien het als een belangrijke opgave om nieuwe innovatieve woonconcepten specifiek voor deze doelgroep te realiseren. Meer privéruimte voor de cliënten is daarbij een belangrijke speerpunt.’
De nieuwe woningen aan de Hilverbeek zijn door De Twentse Zorgcentra weer voor twintig jaar in de boeken gezet, maar Van de Moosdijk verwacht dat ze langer mee zullen gaan. ‘Door de opsplitsing in “losse” appartementen lijken de gebouwen veel meer op echte appartementencomplexen en minder op een zorggebouw. En door de eigen entree, tuin en meterkast zijn de appartementen afzonderlijk verhuurbaar. Zodoende kunnen de gebouwen als we hier ooit weg willen altijd nog een tweede leven krijgen.’