GPR-software maakt moeilijke materie makkelijk

| Door Odette Koldewey

GPR-software maakt de materie meetbaar en bespreekbaar. Het is ontstaan uit een uitgesproken visie op duurzaam bouwen. Van visievorming tot en met de uitvoering in de dagelijkse praktijk.

We spreken met John Mak. Hij is in 1985 als architect afgestudeerd aan de TH Delft en al sinds 1990 als adviseur en onderzoeker aan W/E adviseurs verbonden, vanaf 2000 ook als directeur/bestuurder. John vertelt dat het bedrijf meer dan veertig jaar geleden als stichting Woon/Energie is opgericht met als missie het stimuleren van energiebesparing en een gezond binnenmilieu in de woningbouw: ‘We adviseerden bewonersgroepen en woningbouwverenigingen over een structurele aanpak en dat resulteerde op een gegeven moment in een grote onderzoeksopdracht van VROM om daarvoor een handleiding te ontwikkelen: het Handboek Energiebesparing bij Blokverwarming. Het verscheen in 1982 en bleef nog jaren in gebruik. In de jaren negentig werd Woon/Energie een volwassen organisatie en hebben we onze naam gewijzigd in W/E adviseurs. We zijn nog steeds een stichting en onze missie is in de kern dezelfde gebleven. We omschrijven het nu als het werken aan een toekomstbestendige leefomgeving waarin huidige en komende generaties comfortabel en gezond kunnen wonen, werken en recreëren.’

Meetbaar en bespreekbaar
‘Met onze adviezen ondersteunen wij een groot aantal organisaties in de publiek-maatschappelijke sector waaronder gemeenten en corporaties, maar bijvoorbeeld ook architecten en vastgoedbeleggers. Het gaat daarbij om het totale adviestraject, van visievorming tot en met de uitvoering in de dagelijkse praktijk. Wij onderzoeken hoe duurzaam de gebouwen en systemen van onze opdrachtgevers zijn en begeleiden ze bij het inrichten van hun verduurzamingsprocessen, zowel binnen als buiten hun organisaties. We adviseren ook bij nieuwbouw: hoe ontwerp en ontwikkel je een duurzaam gebouw? In 1995 hebben we de eerste versie van onze GPR-software gelanceerd. Deze webbased software maakt duurzaamheid van gebouwen en gebieden meetbaar en bespreekbaar en kan in iedere fase van het proces worden toegepast. Het wordt erkend door de overheid en de Stichting Nationale Milieu Database (NMD) en is uitgegroeid tot de meest gebruikte software voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Het wordt gewaardeerd als een instrument dat moeilijke materie makkelijk maakt. Omdat het aansluit op de vigerende wet- en regelgeving en snel veel inzicht biedt, is het ook laagdrempelig in gebruik.’

John Mak, directeur/bestuurder W/E adviseurs

‘Creëer een zo hoog mogelijke kwaliteit tegen een zo laag mogelijke milieubelasting’

Milieubelasting
‘Onze GPR-software is ontstaan vanuit een uitgesproken visie op duurzaam bouwen: creëer een zo hoog mogelijke kwaliteit tegen een zo laag mogelijke milieubelasting. Het maakt duurzaamheid in vijf thema’s zichtbaar: energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde met waarderingen op een schaal van 1 tot 10. We hebben voor een integrale benadering gekozen met een onderliggende koppeling naar planet, people en profit.’ John licht enkele onderdelen van deze tool nader toe: ‘De gebouwde omgeving verbruikt ruim dertig procent van de grondstoffen en veroorzaakt schadelijke emissies. Bestaande gebouwen renoveren of juist slopen vermindert deze milieubelasting. Met onze GPR-software kun je de milieubelasting (MPG) berekenen en met inzicht keuzes maken, bijvoorbeeld of het voor het milieu beter is om een bestaand gebouw te renoveren of voor sloop/nieuwbouw te kiezen. Mensen brengen een groot deel van de dag door in een woning, kantoor of school. Het doel van het thema gezondheid is om de geluidsoverlast te beperken en te zorgen voor voldoende frisse lucht en daglicht. Bij toekomstwaarde draait het onder meer om functieverandering van gebouwen en belevingswaarde van de omgeving.’

Transitievisie
We vragen John naar voorbeelden van projecten voor gemeenten en corporaties: ‘Een actueel voorbeeld is onze betrokkenheid bij de ontwikkeling en uitwerking van de Transitievisie Warmte voor de gemeente Meijerijstad. De gemeente heeft voor een aanpak gekozen waarbij klimaatadaptatie en circulariteit ook worden meegenomen. Bij de uitwerking krijgen de bewoners en de ketenpartners een belangrijke rol. De visie bepaalt de marsroute en beschrijft welke scenario’s per wijk het beste passen. Er wordt al een gedegen analyse van de woningvoorraad gemaakt, zodat kan worden bepaald welke maatregelen straks op woningniveau nodig zijn om deze goed op de betrokken scenario’s te laten aansluiten. Daarnaast wordt via intensief overleg met bewoners en woningcorporaties bekeken welke onderwerpen nog meer van belang zijn zoals vergroening van de wijk en beperking van de wateroverlast. Het plan moet uiterlijk dit jaar gereed zijn. Daarna passeert het de raad en zal de uitvoering per wijk verder worden uitgewerkt, wederom in goed overleg met de bewoners. Daarbij kan uitwerking kan GPR ook een praktisch hulpmiddel zijn.’

Materiaalstromen
‘Een ander voorbeeld is een project dat we in Den Bosch hebben begeleid. Daar werkt de gemeente samen met de woningcorporaties Mooiland, BrabantWonen, Zayaz en JOOSt aan energieneutrale, klimaatbestendige en circulaire wijken met als meetbaar doel een honderd procent circulaire instroom van materialen in 2030. Het ging bij dit project om het inzichtelijk maken van de in- en uitstroom van materialen. Wij hebben ze in archetypes weten uit te drukken, de hoeveelheden berekend en gekoppeld aan de beschikbare milieuprofielen in de MPG en de NMD. Daarmee kregen de Bossche woningcorporaties niet alleen inzicht in de hoeveelheden, maar ook in de milieubelasting van de materialen. Het ging bij deze inventarisatie zowel om hun vastgoed- als hun onderhoudsactiviteiten. De resultaten vormen de basis voor een routekaart naar een circulaire bouweconomie.’