Laatste waarschuwing: corporaties
zijn aanbestedingsplichtig
Het is niet de vraag of woningcorporaties
aanbestedingsplichtig
worden, maar of zij het altijd al
zijn geweest!
september 2021 35
COLUMN
Op 7 december 2017 is de Europese Commissie
een inbreukprocedure gestart tegen
Nederland. De commissie kan een dergelijke
procedure starten als een lidstaat de uit de
EU-voorschriften voortvloeiende verplichtingen
niet nakomt.
De Europese Commissie heeft Nederland
in gebreke gesteld, omdat Nederland volgens
haar inbreuk maakt op het transparantiebeginsel
uit de aanbestedingsrichtlijnen
2014/23 (concessies) en 2014/24 (klassieke
sectoren) door woningcorporaties, die worden
betrokken in publieke contracten, niet
als aanbestedende dienst aan te wijzen.
Nederland is het hier niet mee eens en heeft
dit ook aan de Europese Commissie laten
weten. Discussiepunt is met name de vraag
in hoeverre de Nederlandse overheid actief
toezicht uitoefent op het beheer van de
woningcorporaties en het plaatsen van overheidsopdrachten
kan beïnvloeden.
Volgens Nederland is geen sprake van toezicht
door de overheid als bedoeld in artikel
1.1 Aanbestedingswet en artikel 2 van
Richtlijn 2014/24/EU. Met het Besluit Toegelaten
Instellingen Volkshuisvesting van
de Herzieningswet die op 1 juli 2015 in werking
is getreden, is het overheidstoezicht
op Nederlandse woningcorporaties echter
versterkt. Op 24 januari 2019 heeft de Europese
Commissie een aanvullende aanmaningsbrief
gestuurd aan Nederland. Daarbij
is om verduidelijking gevraagd van de openstaande
juridische aspecten. Nederland
heeft hier weer op gereageerd. Vervolgens
bleef het lange tijd stil.
Op 9 juni 2021 heeft de Europese Commissie
besloten om een ‘met redenen omkleed
advies’ uit te brengen. Dit betekent dat
Nederland twee maanden de tijd heeft om
stappen te ondernemen om aan de voorschriften
te voldoen. Als dit niet gebeurt kan
de Europese Commissie de zaak voorleggen
aan het Hof van Justitie.
De verwachting is dat Nederland bij het
standpunt blijft dat Nederlandse woningcorporaties
niet aanbestedingsplichtig zijn.
Of dit standhoudt wanneer de zaak wordt
voorgelegd aan het Hof van Justitie is echter
maar de vraag.
Hoe dan ook, het ziet er nu toch echt naar
uit dat de Europese Commissie zich niet
door de Nederlandse Staat heeft laten
overtuigen. Een aanbestedingsplicht voor
woningcorporaties is naar het oordeel van
de Europese Commissie het uitgangspunt.
En voor de goede orde: het is dan niet
de vraag of woningcorporaties aanbestedingsplichtig
worden, maar of zij het altijd al
zijn geweest!
Gelet hierop is het de vraag waar aanbestedende
diensten nu goed aan doen. Mocht
uiteindelijk blijken dat woningcorporaties
toch aanbestedingsplichtig zijn en opdrachten
derhalve ten onrechte niet Europees
zijn aanbesteed, dan kunnen reeds gesloten
overeenkomsten onder omstandigheden
worden vernietigd.
Woningcorporaties die geen risico willen
lopen kunnen ervoor kiezen om bij
opdrachten die de drempel overstijgen
zekerheidshalve een Europese aanbestedingsprocedures
te doorlopen. Voor
woningcorporaties die niet zo ver willen
gaan is het in elk geval aan te raden om in
de aanbestedingsdocumenten, offerte-uitvragen
en/of contracten bepalingen op
te nemen om op die manier de risico’s te
beperken.
Edwin Bregonje
is al meer dan 20
jaar als advocaat
actief op onder
meer het gebied van
bouwrecht. Hij is als
advocaat/partner
verbonden aan
Justion Advocaten
met vestigingen in
Rotterdam, Breda,
Middelburg en
Terneuzen.
/