juni 2020 9
schaal is echt imposant. Maar door
deze ontwikkeling is er in de mense-lijke
maat een steeds smallere basis
voor wat ‘normaal’ is. Ik bedoel dat
juist door de professionalisering van
deze organisaties er op steeds grotere
schaal uitsluiting plaatsvindt. Mensen
met een ondersteuningsvraag wor-den
heel snel in een hokje geplaatst
en door de grootschalige en institu-tionele
aanpak vaak niet écht meer
geholpen. Als het gaat om kwetsbare
mensen zeggen woningcorporaties
regelmatig ‘dat ze er niet van kun-nen
zijn’. En door zorgorganisaties
wordt voornamelijk vastgesteld waar
iemand recht op heeft om er vervol-gens
een ‘behandeltraject’ aan te kop-pelen.
Daarmee heeft de institutionele
wereld gedaan wat zij moet doen,
maar kwetsbare mensen en hun net-werk
zijn er regelmatig niet, of maar
kort mee geholpen. Ik voel inderdaad
een sterke persoonlijke ‘drive’ om dat
te doorbreken.’
Is dat niet een beetje te idealistisch
voor een corporatiebestuurder?
Leushuis: ‘Nee hoor, integendeel! Ik
heb de mentaliteit van niet wegkij-ken
als mensen het zelfstandig niet
helemaal redden. Deze houding was
een paar decennia geleden nog vrij
normaal voor het ‘maatschappelijk
middenveld’. De huisarts, dominee,
schoolmeester, verpleeghuisdirecteur
of corporatiedirecteur hadden infor-meel
contact en informeerden elkaar
als het ergens niet helemaal goed
ging. En als mensen zich wat verwij-derden
van de gemeenschap werden
ze er weer bij gehaald. Zo ging het
gewoon. Ik stel nu vast dat veel van
de bewoners in onze wijken, ondanks
alle goedwillende instituties, zich niet
goed kunnen redden. Daarom heb
ik het initiatief genomen om samen
met mijn collega-corporaties en de
Nijmeegse zorgorganisaties op een
andere manier te gaan samenwerken.’
Hoe ziet die samenwerking er uit?
‘We zijn begonnen alle bestuurders
aan tafel te krijgen om te praten over
waar we individueel, vanuit onze eigen
rol en verantwoordelijkheid, tegenaan
lopen. Een eerste afspraak plannen
heeft ruim een jaar geduurd. We heb-ben
vervolgens de tijd genomen om
visies en ervaringen uit te wisselen.
Daarbij hebben we ons laten inspire-ren
door het gedachtegoed van de
Moderne Devotie: wat kunnen wij als
organisaties doen om elkaar op een
informele manier te informeren en te
helpen om bewoners in buurten en
wijken te ondersteunen. Op bestuur-lijk
niveau zijn we gelijkgestemd over
de manier waarop wij er als organi-saties
voor kwetsbare mensen wil-len
zijn en over hoe we elkaar daarin
praktisch ondersteunen. Zo huurde
RIBW bijvoorbeeld woningen van ons
op basis van een ‘omklapcontract’.
Daarmee dekten we leegstandsrisico
af als er problemen met bewoners
waren. Logisch vanuit het systeem,
maar het is alleen gericht op risico-beheersing
en maximalisering van de
huuropbrengst. Dat betekende voor
alle partijen meer bureaucratie en
de bewoner is er helemaal niet mee
geholpen. We zijn er vanaf gestapt en
het levert geen problemen op. Ook
organiseren we op wijkniveau een
fijnmazig netwerk van kleine wijkkan-toren.
Daar kunnen professionals als
verpleegkundigen, wijkbeheerders, de
wijkagent et cetera elkaar spontaan
ontmoeten en ervaringen en informa-tie
uitwisselen. Op die manier creëren
we een nieuw informeel maatschap-pelijk
middenveld. De ervaringen zijn
positief.’
Ronald Leushuis:
‘Inclusie is een
nieuw maatschappelijk
middenveld
organiseren op
wijkniveau’
Het klinkt als een
behoorlijke organisatie!
‘Dat is ook zo. Na een eerste fase van
inspireren en verkennen hebben we
als samenwerkingsverband Anneke
Nijhoff van FAME Planontwikke-ling
aangesteld. Ze is geestverwant,
coördinator en aanjager van te rea-liseren
projecten. Inmiddels hebben
we enkele locaties op het oog die we
inclusiever willen maken. Anneke heeft
voor één daarvan een gezamenlijke
visie en een plan ontwikkeld. Door
haar visie en praktische ervaring kan
ze de vertaalslag maken van de prak-tijk
naar bestuurlijk niveau en omge-keerd.
Ze krijgt veel voor elkaar. Wij
hebben al eerder ervaring met FAME
opgedaan in de ontwikkeling van
nieuwe woonvormen voor mensen
met dementie in verschillende wijken.’
Wat wil je organisaties meegeven
als het gaat over inclusie?
‘Inclusie is niet een nieuw institutio-neel
concept. Inclusie is een mentali-teit
gericht op kijken naar kwetsbare
mensen die je niet wilt uitsluiten, om
vervolgens op een lerende manier
samen te werken. Verlies je niet in de
vraag of je ‘er wel van bent’, vraag
je af wat je kunt doen. Dat maakt bij
alle betrokkenen veel positieve ener-gie
los.’ <
Corporaties Talis, Woonwaarts en
Portaal en zorgorganisaties Pro
Persona, Iriszorg, RIBW en Driestroom
werken in Nijmegen samen aan
inclusieve wijken.
‘Mensen worden tegenwoordig
niet écht meer geholpen.
Er wordt alleen vastgesteld
waar iemand recht op heeft’